Фото: vos-mo.ru
В процессе газификации важно понимать механизм реализации проектов: заказчиками строительства газораспределительных сетей являются местные исполнительные органы, подрядчиками являются частные компании в порядке, предусмотренном законодательством о государственных закупках. После завершения строительно-монтажных работ (СМР), Приемка в эксплуатацию построенного объекта и выполненные СМР газораспределительных сетей производится заказчиком, то есть местным исполнительным органом. Только после завершения строительства того или иного пускового комплекса, проверки работ и полноты документов, МИО как учредитель и балансодержатель поэтапно передает в доверительное управление и в эксплуатацию АО «QazaqGaz Aimaq» газораспределительные сети согласно Приказа Министра национальной экономики РК от 16 января 2015 года № 17.
Как стало известно, в ходе проверки строительства первого этапа третьего пускового комплекса в городе Темиртау заказчик, в лице местного исполнительного органа, выявил существенные нарушения проектных требований. Эти отклонения могли повлиять на безопасность транспортировки газа, что ставит под угрозу надёжность всей системы газоснабжения. В связи с этим выполненные работы подрядной организацией не были приняты.
Безопасность жителей региона – приоритет для всех. Независимо от того, насколько важна газификация, все работы должны соответствовать установленным стандартам качества и безопасности. Проблемы с подрядными организациями не являются редкостью, особенно когда речь идёт о крупных инфраструктурных проектах. Некоторые подрядчики, к сожалению, недобросовестно исполняют свои договорные обязательства, что приводит к затягиванию сроков и по итогу страдают жители. Подобная ситуация произошла и в г. Темиртау.
До конца года в г. Темиртау Заказчиком планируется сдача следующих объектов: первая очередь (3-й пусковой комплекс) и вторая очередь (1-й и 2-й пусковые комплексы). Это позволит обеспечить природным газом 2636 домов в Темиртау.
Почему так важно соблюдать все проектные и технические требования при газификации? Ответ прост: речь идёт о безопасности и жизнях людей. Газ, являясь важнейшим ресурсом, одновременно представляет серьёзную опасность, если не уделить должного внимания каждому этапу его использования. Любая ошибка – будь то при проектировании или установке оборудования – может привести к трагическим случаям.
А существует ли в Казахстане единый контролирующий орган, ответственный за инспекцию безопасности при использовании газа в быту, возможно, по линии МЧС или Министерства энергетики РК, либо отдельная служба, занимающаяся исключительно газом? Этот вопрос становится всё более актуальным на фоне активной газификации страны. Исследование показало, что в Казахстане единой инспекции нет. Эта функция, по сути, передана в частные руки. Вопросы безопасности и контроля остаются на усмотрение подрядных компаний, которые часто не обеспечивают должного уровня надзора. Эта проблема недавно привлекла внимание депутатов Мажилиса. В ходе обсуждения законопроекта по вопросам газоснабжения и бережного потребления товарного газа депутат Бактыкожа Измухамбетов отметил, что активная газификация ведётся быстрыми темпами, но вопросы безопасности не всегда получают должное внимание.
Мы все понимаем, что неправильное использование газа и игнорирование правил безопасности могут стать причиной трагедий. Статистика за последние годы говорит сама за себя: в 2022 году в стране в результате хлопков газовоздушной смеси и отравления угарным газом пострадало 109 человек, 35 из которых погибли. В 2023 году число жертв выросло до 180 пострадавших и 63 смертельных исходов.
Следовательно, строительство газопроводов и газификация жилых домов должны соответствовать всем техническим регламентам и быть под строгим контролем. Важно также помнить, что спешка при запуске газа без проведения всех необходимых проверок – это не ускорение процесса, а потенциальная угроза трагических последствий.
Қауіпсіздік – бәрінен маңызды!
«Қазақстанская правда» газеті жақында Қарағанды облысының ірі қалалары – Қарағанды, Теміртау және Жезқазғанды газбен қамту жобаларының жүзеге асырылуына арналған мақала жариялады. Материалда қазіргі уақытта Қарағанды облысында 10 000-нан астам үй табиғи газбен қамтылғаны айтылған. Дегенмен, аймақтың газдандыру үдерісіндегі елеулі прогреске қарамастан, бұл процесс қиындықтарсыз емес, соның ішінде Теміртау қаласында тұрғындардың табиғи газға қосылу мерзімінің кешігуіне байланысты наразылық білдіргені мысал ретінде келтірілген.
Газдандыру үдерісінде жобаларды жүзеге асыру механизмін түсіну маңызды: газ тарату желілерінің құрылысын тапсырыс берушілер жергілікті атқарушы органдар болып табылады, ал мердігерлер мемлекеттік сатып алу туралы заңнамада көзделген тәртіппен жеке компаниялар ретінде анықталады. Құрылыс-монтаж жұмыстары аяқталғаннан кейін салынған нысанды пайдалануға қабылдау және газ тарату желілерінің орындалған құрылыс-монтаж жұмыстары тапсырыс беруші – жергілікті атқарушы орган арқылы жүргізіледі. Тек белгілі бір іске қосу кешенінің құрылысы аяқталып, жұмыстар мен құжаттардың толықтығы тексерілгеннен кейін, МИО (жергілікті атқарушы орган) құрылтайшы және баланс ұстаушы ретінде газ тарату желілерін АО «QazaqGaz Aimaq»-қа сенімгерлік басқаруға және пайдалануға біртіндеп тапсырады, бұл ҚР Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы №17 Бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.
Белгілі болғандай, Теміртау қаласындағы үшінші іске қосу кешенінің бірінші кезеңінің құрылысын тексеру барысында жергілікті атқарушы орган тапсырыс беруші ретінде жоба талаптарының айтарлықтай бұзылғанын анықтады. Бұл ауытқулар газ тасымалының қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін еді, бұл газбен жабдықтау жүйесінің сенімділігіне қауіп төндіреді. Осыған байланысты мердігер ұйымның атқарған жұмыстары қабылданбаған.
Аймақ тұрғындарының қауіпсіздігі барлығына басымдық болып табылады. Газдандыру қаншалықты маңызды болса да, барлық жұмыстар белгіленген сапа мен қауіпсіздік стандарттарына сәйкес болуы тиіс. Мердігер ұйымдармен мәселелер жиі кездеседі, әсіресе ірі инфрақұрылымдық жобалар туралы сөз болғанда. Кейбір мердігерлер, өкінішке орай, келісім-шарттық міндеттемелерін адал орындамайды, бұл мерзімдердің кешігуіне алып келеді, нәтижесінде тұрғындар зардап шегеді. Мұндай жағдай Теміртау қаласында да орын алды.
Жыл соңына дейін Теміртау қаласында тапсырыс беруші келесі нысандарды тапсыруды жоспарлап отыр: бірінші кезек (3-ші іске қосу кешені) және екінші кезек (1-ші және 2-ші іске қосу кешендері). Бұл Теміртаудағы 2636 үйді табиғи газбен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Неліктен газдандыру кезінде барлық жоба және техникалық талаптарды сақтау маңызды? Жауабы қарапайым: бұл адамдардың қауіпсіздігі мен өмірі туралы. Газ – ең маңызды ресурс бола тұра, оны дұрыс қолданбау өте қауіпті, әр кезеңде назар аударылуы қажет. Жобалау немесе жабдық орнатуда кез келген қателік қайғылы жағдайларға әкелуі мүмкін.
Қазақстанда газды тұрмыстық пайдаланудағы қауіпсіздікті тексеруге жауапты бірыңғай бақылаушы орган бар ма? Мүмкін, бұл мәселе ҚР ТЖМ немесе Энергетика министрлігімен байланысты ма, әлде тек газбен айналысатын жеке қызмет бар ма? Бұл сұрақ елдегі белсенді газдандыру аясында өзекті болып отыр. Зерттеу көрсеткендей, Қазақстанда бірыңғай инспекция жоқ. Бұл функция негізінен жеке қолдарға берілген. Қауіпсіздік және бақылау мәселелері мердігер компаниялардың қарауында қалады, олар көбіне тиісті деңгейдегі бақылауды қамтамасыз етпейді. Бұл мәселе жақында Мәжіліс депутаттарының назарына ілікті. Газбен жабдықтау және тауарлық газды ұқыпты тұтыну мәселелері жөніндегі заң жобасын талқылау барысында депутат Бақтықожа Ізмұхамбетов белсенді газдандыру жылдам қарқынмен жүріп жатқанын, бірақ қауіпсіздік мәселелеріне әрдайым тиісті назар аударылмайтынын атап өтті.
Біз барлығымыз газды дұрыс пайдаланбау және қауіпсіздік ережелерін елемеу қайғылы жағдайларға себеп болуы мүмкін екенін түсінеміз. Соңғы жылдардағы статистика өздігінен айтып тұр: 2022 жылы елде газ-ауа қоспасының жарылыстары мен иіс газымен улану салдарынан 109 адам зардап шекті, олардың 35-і қаза тапты. 2023 жылы құрбандар саны 180 адамға жетіп, 63 адам өлімге ұшырады.
Демек, газ құбырларын салу және тұрғын үйлерді газдандыру барлық техникалық регламенттерге сәйкес болуы және қатаң бақылауда болуы тиіс. Сондай-ақ, барлық қажетті тексерулер жүргізілмей газды пайдалануға асығу – бұл процесті жеделдету емес, қайғылы салдарға әкелетін әлеуетті қауіп екенін ұмытпаған жөн.